Wat is in hemelsnaam een platform?
Je hoort het tegenwoordig erg vaak, het woord platform. Wat betekent ‘platform’? Toen ik me erin begon te verdiepen raakte ik behoorlijk in de war, soms lijkt het wel of het overal voor gebruikt wordt! In deze blog probeer ik duidelijk te krijgen waar het woord voor staat, welke betekenissen er zijn en welke verschillende soorten online en digitale platformen er zijn.
Platforms 101; een verkenning van platformen
Toen ik op zoek ging naar de definitie en betekenis van ‘platform’ kwam ik zeer uiteenlopende definities tegen. Wat betekent platform nu? Wikipedia heeft er in totaal zes definities, verschillende boeken gebruiken verschillende definities van platformen en dat was pas het begin…
In de informatica is het bijv. een synoniem voor besturingssysteem; In de auto-industrie wordt er het type chassis en ophanging van een auto mee bedoeld; Op een treinstation spreken we ook over een perron, maar de meest intuïtieve definitie die ik tegenkwam was toch wel: ‘Een verhoogde vloer die boven de omgeving uitsteekt’…
Maar het gaat toch om online en digitale platfomen?
Dit zijn inderdaad niet de soort platforms waar tegenwoordig veel over wordt gesproken en geblogd. Met een platform wordt vaak een (afgeschermde/besloten) online of digitale omgeving op het internet mee bedoeld waar je met anderen kunt communiceren over een bepaald onderwerp. Vaak moet je je eerst aanmelden met een gebruikersnaam en wachtwoord voordat je toegang tot de informatie, functionaliteit en dus het platform krijgt.
Digitaal gedreven organisatiemodel
Volgens futuroloog Maurits Kreijveld is een platform echter een digitaal gedreven organisatiemodel (ecosysteem) dat gebruik maakt van gestandaardiseerde organisatiebouwstenen: technologie, infrastructuur, communicatie, werkafspraken, standaarden, protocollen, etc. Een platform is in zijn definitie ook een organisatievorm, verdienmodel en/of samenwerkingsvorm. In de praktijk zie je dat een platform al snel een hybride mix van online-, digitale, maar ook offline en fysieke bouwstenen is. Denk bijv. aan FlixBus als voorbeeld van een digitaal en fysiek platform.
(Online) platformen in meerdere soorten
Ik kwam in grote lijnen drie verschillende soorten typen tegen:
- een sociaal platform
- een (open of besloten) platform waar iets wordt aangeboden vanuit een aanbieder
- een platform dat vraag en aanbod verbindt (marktplaats)
Een voorbeeld van een online marktplaats waar gebruikers (vraag) en leveranciers (aanbod) elkaar rondom producten en diensten treffen is het Nederlandse ‘Peerby‘. Zij richten zich op het faciliteren van het lenen van spullen van mensen in de buurt
Verdienmodellen van platformen
Een gemeenschappelijk kenmerk van alle drie de soorten is dat ze allemaal een bepaald verdienmodel (of business model) hebben. In de volgende blogs in deze serie zal ik ingaan op deze verschillende vormen en deze ondersteunen met internationale en Nederlandse voorbeelden.
Boeken over platformen en platformeconomie
Lees ook het boek Platformrevolutie van Martijn Arets over de impact van platformen als Amazon, Zalando, Bol.com, Uber, Marktplaats en alle andere platformen op hoe wij werken en leven.
