Inzoomen: Drie soorten online platforms
Na een eerste blik op het begrip platforms zal ik in deze blog dieper ingaan op de drie verschillende soorten online platforms: sociale platforms, platforms waarop iets wordt aangeboden en platforms die vraag en aanbod verbinden.

Sociale online platforms:
Sociale Platforms zijn misschien wel de meest bekende soort platforms. Ze zijn gericht op het onderhouden en aangaan van ‘sociaal’ contact. Het verdienmodel van dit soort platforms zijn vaak advertenties en/of het verkopen van gebruikersdata. Voorbeelden van bekende sociale platformen zijn bijv. Instagram, Twitter (X), Linkedin, Facebook en Snapchat.
Intranet als sociaal platform
Daarnaast zien we ook dat sommige organisaties hun medewerkers gebruik laten maken van sociale intranetten, waarop ze contact met hun collega’s kunnen aangaan en onderhouden. Zo maakt T-Mobile Nederland gebruik van ‘Facebook for Work’, terwijl andere organisaties werken met tools als Part-up, METT, Slack of andere ‘digital workplace tools’. Dit zijn ook sociale platforms, maar alleen toegankelijk voor een bepaalde groep mensen, bijv. met hetzelfde zakelijke e-mailadres.
Meer weten over Intranet en Digital Workplace? Lees de blog van Elbrich Raessen.
Fora als platform
Forums zoals forum.viva.nl, bokt.nl en reddit.com vallen ook onder de definitie van sociale netwerken. Zo’n internet- of discussieforum, meestal gewoon forum genoemd is een online discussieruimte waar gebruikers (leden/members) berichten plaatsen en asynchroon met elkaar kunnen overleggen. Op fora hoef je je eigen identiteit niet te laten zien, maar kan je opereren bijv. vanuit een anonieme schermnaam die je zelf verzint.
Online platforms waarop iets wordt aangeboden vanuit een aanbieder:
Een tweede soort platforms zijn de platforms waarop ‘iets’ wordt aangeboden. Vaak is er een organisatie die ‘achter’ het platform zit en een bepaalde dienst of content aanbiedt. Het verdienmodel is vaak een abonnementsvorm. Voorbeelden zijn Spotify of Netflix, een (betaalde) blog of een online omgeving van een krant zoals de New York Times of het FD.nl. Ook de online leerplatforms van Linkedin, Google, Kahn Academy en Microsoft kan je hieronder rekenen.
Freemium of Premium?
De term ‘Freemium’ hoort bij dit soort platforms. Bepaalde diensten worden gratis aangeboden, maar voor onbeperkte toegang, of voor gebruik zonder advertenties of geavanceerde gebruiksmogelijkheden is een abonnement nodig (‘Premium’).
Platforms die vraag en aanbod te verbinden:
In de categorie platforms die vraag en aanbod verbinden is een onderscheid te maken tussen platforms die het mogelijk maken voor anderen om objecten te verhuren als platforms die het mogelijk maken dat mensen diensten aanbieden.
Het verdienmodel achter dit soort platforms zijn meestal bemiddelingskosten, een vast bedrag of percentage per transactie en/of een percentage van gewerkte uren/omzet.
Platforms waar objecten verhuurt worden
Bijv. (hotel)-kamers en (delen van) huizen te verhuren. Voorbeelden hiervan zijn: AirBnB en Booking.com. De platforms zelf hebben geen objecten, maar maken het voor anderen mogelijk om via het platform hun goederen te verhuren.
Platformen waar diensten aangeboden worden
Ook zijn er platforms waar diensten afgenomen kunnen worden, denk aan schoonmakers, bezorgers, taxichauffeurs vertalers of oppassen. Deze soort platforms worden vaak ‘platformbedrijven’ genoemd. In de schoonmaakwereld kennen we huiscleaning.nl en Iemand.nl, in de zorg kennen we jellowzorg.nl, in de horeca Temper en voor freelancers in het algemeen zijn er upwork.com en freelancer.com.
Voor een volledige lijst van platforms die diensten aanbieden zie dit overzicht.
Objecten verhuren & Diensten aanbieden gecombineerd.
Je hebt ook nog een mengvorm van deze twee soorten vraag en aanbod sites. Als Uber bestuurder verhuur je namelijk zowel je auto als jezelf als chauffeur. Flixbus is ook een voorbeeld van een platform waar zowel iets verhuurd wordt als een dienst afgenomen wordt.
Is Flixbus, een marktplaats, platformbedrijf of mobiliteitsbedrijf?
Is Flixbus een busmaatschappij (zonder eigen bussen), een marktplaats of platformbedrijf? Lees het artikel in het FD over hoe Flixbus werkt
In de volgende blog zal ik ingaan op mengvormen van de drie verschillende soorten platforms. Lees verder >>>
Nog een korte vraag aan je: iets waar ik zelf nog niet uit ben en waarmee je me zou kunnen helpen: In welke categorie of categorieën zou jij Youtube indelen?
Boeken over platformen
Lees ook het boek Platformrevolutie van Martijn Arets over de impact van platformen als Amazon, Zalando, Bol en Uber op hoe wij werken en leven.
2 reacties
Interessant artikel. Youtube is inderdaad lastig in te delen. Ik denk zelf dat dit een combinatie is van alle soorten platformen wat er is. Vooraal sociaal en forum maar ook een platform waarop iets aangeboden wordt vanuit de aanbieder.
Geweldig artikel! Het was interessant om meer te leren over de drie soorten online platforms en hun impact op de industrie. Ik had niet gerealiseerd hoe belangrijk upstream platforms zijn voor innovatie. Bedankt voor het delen van deze inzichten!