Is de toekomst van leren digitaal?

door Maaike Linders op

Is de toekomst van leren digitaal?

Is een digitale of analoge learning community effectiever?

‘Learning communities’ ofwel ‘leergemeenschappen’ zijn hip,in zowel het hoger onderwijs als het bedrijfsleven is het een term die je steeds vaker hoort. Het opzetten van een learning community lijkt, zeker in het bedrijfsleven, een ‘one size fits all’ oplossing voor vele problemen.

Maar wat is een learning community? Simpel gezegd is het een groep mensen die samen leert. In tegenstelling tot ‘klassiek’ onderwijs is er geen eenrichtingsverkeer tussen een docent en zijn leerlingen, maar tweerichtingsverkeer. De docent ‘leert mee’ met de leerlingen en werkt op gelijk niveau aan een taak. Een andere vorm is wanneer leerlingen of medewerkers, vaak in een multidisciplinair team, samen leren over bijvoorbeeld de toekomst van zorg of technologie.

learning community

Vier kenmerken van een Learning Community

Bielaczyc and Collins, twee educatie onderzoekers, omschrijven vier kenmerken van een learning community:

  1. Diversiteit aan kennis bij de groepsleden, die gewaardeerd worden voor hun bijdragen en worden ondersteund om te groeien.
  2. Een gedeeld doel om continu de gemeenschappelijke kennis en vaardigheden te ontwikkelen.
  3. Een nadruk op ‘leren leren’, leren hoe je effectiever kan leren.
  4. Manieren om te delen wat er geleerd is.

The defining quality of a learning community is that there is a culture of learning, in which everyone is involved in a collective effort of understanding. (Bierlaczyc and Collins, 1999)

Bouwstenen voor een lerende organisatie?

Peter Senge beschreef op basis van zijn onderzoek een vijftal basisblokken voor een lerende organisatie. Deze bouwstenen komen grotendeels overeen met de kenmerken van learning communities.

  1. Gedeelde visie
  2. Gedeelde mentale modellen
  3. Persoonlijke expertise
  4. Teamleren
  5. Systeemdenken (‘Fifth Discipline‘).

Vrijwel elke organisatie is al ingedeeld in ‘teams’ en kan uitgroeien tot een ‘learning community’.   

Werknemers worden trainers

Volgens Frederic Laloux zijn, in de organisatie van de toekomst, werknemers trainers en is de organisatie eigenlijk één grote leergemeenschap. In plaats van externe trainers geven collega’s die een passie hebben voor een bepaald ontwerp trainingen en les. Ze passen daarbij de leerstof meteen aan de taal en de cultuur van de organisatie.

Kan dit ook digitaal?

Als we terugkijken naar de vier kenmerken van een ‘learning community’ sluiten deze niet uit dat een learning community online kan zijn. Een voorbeeld van een digitale learning community is de altMBA van Seth Godin. Een intensieve vier weken durende online leergang voor ‘individuals who want to level up and lead’. Drie keer per week heb je contact met je medeleerlingen en er zijn coaches die je in de gaten houden. Een learning community kan dus digitaal zijn, want het bestaat. Maar is een online learning community net zo effectief als een offline learning community?

Online en Offline: Wat is het verschil volgens de wetenschap?  

Er is veel wetenschappelijk onderzoek over de verschillen tussen online en offline communicatie. Een belangrijke theorie als het gaat over online vs online is Media Richness Theory. Deze stelt dat verschillende communicatiekanalen een verschillende ‘rijkheid’ hebben aan informatie. Rijkheid gaat over de hoeveelheid informatie die je meekrijgt van een interactie bijvoorbeeld ook op het gebied van emoties en lichaamshouding van de ander. Een medium als e-mail heeft een lage ‘rijkheid’ heeft en en face to face communicatie een hoge ‘rijkheid’ aan informatie.

Volgens deze theorie zou je offline dus meer kunnen leren dan online, aangezien daar meer informatie beschikbaar is door de rijkheid van de media waarmee je communiceert. Offline zou je dus meer kunnen leren omdat je rijkere informatie tot je beschikking hebt.

Een ander aspect waar online en offline communicatie op verschillen is de ‘impression management’ functie van communicatie. Impression management wordt vaak als synoniem gebruikt van zelfpresentatie. Online is Impression management anders omdat je niet letterlijk gezien wordt en je meer tijd hebt om na te denken hoe je jezelf positioneert, wat je typt, welke foto je gebruikt, online dan offline.

Hieruit zou je kunnen concluderen dat je offline meer kans hebt om iets te leren. Omdat je dan kan oefenen met zelfpresentatie en communiceren met anderen.

Voordelen van samen online leren

Er zijn natuurlijk ook veel voordelen aan online samen leren. Afstand is geen probleem, waardoor je misschien wel een meer diverse groep van een hoger niveau kan samenstellen. Er zijn ook genoeg online manieren om te delen wat je hebt geleerd. Daarbij, als je ook gebruik maakt van bijv. Skype, is de rijkheid van het medium al hoger dan wanneer je alleen via geschreven berichten communiceert. Je kan ook flexibeler omgaan met tijd wanneer een learning community online is, je hoeft niet op een vast moment in de week ergens te zijn en daardoor kan de frequentie van contact ook hoger zijn.

Is de toekomst van leren (in organisaties) digitaal? Laat het weten.
Een unaniem antwoord is er dus zeker niet, voor zowel online als offline zijn verschillende voordelen te bedenken. Uiteindelijk is het ook geen zwart-wit discussie, maar zou het een combinatie kunnen zijn (‘blended learning’). Heb jij een ervaring met een online of offline learning community? Wat waren de succesfactoren van deze groep? Laat vooral een reactie achter. Ik ben erg benieuwd!

Bronnen:

3 reacties

Vanuit de theorie van Engestrőm (2001) blijkt dat grensoverstijgende samenwerking een proces met veel leer-en ontwikkelpotentieel voor zowel het onderwijssysteem (O) als het werksysteem (W) is. Een belangrijke stap naar nieuwe samenwerkingen tussen bedrijven en de opleidingen is dat in plaats van dat onderwijs of bedrijven de regie voeren, zij samen met alle mogelijke partijen de regie voeren en streven naar meervoudige waardecreatie.

Op basis van de theorie van Engestrőm (2001) zou ik een learning community als volgt definiëren:

“Een learning community is een groep van studenten, docenten (onderwijssysteem) en professionals uit het werkveld (werksysteem) die gezamenlijk werken aan het oplossen van een gemeenschappelijke onderzoeksvraag of een gemeenschappelijk probleem (shared object).”

Lees ook: https://www.linkedin.com/pulse/learning-communities-voor-het-communicatievak-marcel-kesselring-/

Engeström, Y. (2001). Expansive learning at work: towards an activity theoretical reconceptualisation. Journal of Education and Work, 14(1), 133 – 156.

Beantwoord

Profielfoto
Arne Keuning op schreef:

Beste Marcel, dank voor je reactie op de definitie van learning communities en de link naar je interessant artikel op Linkedin.

Beantwoord

Beantwoord

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Maaike Linders is onderdeel van

Laatste blogs

Bekijk alle blogs (100)
Contact